Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις στον κόσμο της σύγχρονης ψυχαγωγίας μπορεί σύντομα να αποτελέσει θέμα για μια απόφαση στο κορυφαίο δικαστήριο της Ευρώπης, η ερώτηση είναι: Μπορούν οι άνθρωποι να μεταπωλούν τα ηλεκτρονικά βιβλία που αγοράζουν;
Το ερώτημα αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την ψηφιακή εποχή, και δεν είναι σχετικό μόνο με τον κόσμο της έκδοσης βιβλίων, αλλά είναι σχετικό και με τα βασίλεια της μουσικής, των ταινιών και των παιχνιδιών. Η καίρια σύγκριση-ερώτηση είναι για το, αφού κάποιος μπορεί να μεταπουλά τα CD και τα DVD που έχει αγοράσει, τότε γιατί να μην μπορεί να κάνει το ίδιο και για τα αγορασμένα αντίτυπα/αντίγραφα των άλμπουμ και των ταινιών που έχει κατεβάσει;
Η υπόθεση αφορά μια ολλανδική πλατφόρμα πώλησης e-book από δεύτερο χέρι που ονομάζεται Tom Kabinet η οποία βασίστηκε σε μια προηγούμενη απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ΔτΕΚ (European Court of Justice), που ήταν σχετική με το λογισμικό από δεύτερο χέρι και ξεκίνησε το δικό της επιχειρηματικό μοντέλο. Από το 2014, η πλατφόρμα Tom Kabinet είναι σε πόλεμο με τον Ολλανδικό Σύνδεσμο Εκδοτών (Dutch Publishers Association, NUV), ο οποίος θεωρεί ότι η εν λόγω επιχείριση αποτελεί απειλή για ολόκληρο τον κλάδο του βιβλίου.
Το επόμενο βήμα σε αυτή την μακρόβια διαμάχη είναι η απόφαση του Ανώτατου Ολλανδικού Δικαστηρίου στην Χάγη (Supreme Court of the Netherlands , η οποία απόφαση έχει προγραμματιστεί να εκδοθεί στις 1 Ιουνίου, αφού η αρχική ημερομηνία για τον Απρίλιο αναβλήθηκε την τελευταία στιγμή. Πολλοί αναμένουν ότι το Ολλανδικό Δικαστήριο θα παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, για να καθορίσει αυτό το εν λόγω ζήτημα πάνω σε μια πανευρωπαϊκή βάση.
Ενημέρωση 2 Ιουνίου: Η απόφαση έχει καθυστερήσει και πάλι. Και δεν έχουμε ακόμα την νέα ημερομηνία για την απόφαση.
Πώς βεβαιώνεται ότι τα e-books είναι αυθεντικά;
Εδώ είναι η ιστορία μέχρι τώρα. Το 2014, οι εκδότες προσπάθησαν να αναγκάσουν την πλατφόρμα Tom Kabinet να κλείσει, αλλά το περιφερειακό δικαστήριο του Άμστερνταμ αρνήθηκε να τους χορηγήσει την διαταγή διακοπής και παύσης λειτουργίας του. Στις αρχές του 2015 με την έκδοση μιας προδικαστικής αποφάσεως, το εφετείο του Άμστερνταμ υποστήριξε την προηγούμενη απόφαση, αλλά δήλωσε ότι το Tom Kabinet θα έπρεπε να εξασφαλίσει ότι η πλατφόρμα του δεν θα χρησιμοποιούνταν για να πουληθούν μη-αυθεντικά e-books.
Η εταιρεία έκανε μια γενική εκκαθάριση στα εικονικά της ράφια και (ξανά)ξεκίνησε βασισμένη πάνω σε ένα νέο μοντέλο, απαιτώντας από τους πωλητές να παρέχουν τα αρχικά download links και να αποδεικνύουν ότι είχαν αγοράσει τα e-book που έβαζαν προς πώληση. Η πλατφόρμα ασχολείται μόνο με τις ανοικτές μορφές αρχείων, καθώς η διαχείριση ψηφιακών δικαιωμάτων (digital rights management, DRM που χρησιμοποιούνται από τις μορφές αρχείων όπως αυτές για το Kindle (How to Strip the DRM from Your Kindle Ebooks for Cross-Device Enjoyment and Archiving και από τα iBooks (Remove iBooks DRM, Read iBooks on PC , καθιστούν αδύνατη τη μεταπώληση τους.
Το Tom Kabinet προσπάθησε επίσης να μπει και στην μεταπώληση νέων e-books, για να βρεθεί μπροστά σε έναν πόλεμο από τρεις μεγάλους ολλανδούς εκδότες που κλείδωσαν τον κεντρικό διανομέα βιβλίων της χώρας από το να του τα προσφέρει, κάτι που προκάλεσε γρήγορα μια καταγγελία προς την ολλανδική αρχή ανταγωνισμού από το Tom Kabinet.
Ενώ περιμένει από την έρευνα να καταλήξει κάπου (η ρυθμιστική αρχή δεν έκανε σχόλια), το Tom Kabinet έχει γίνει από τότε ένα είδος λέσχης βιβλίου. Για να το χρησιμοποιήσεις, προσφέρεις τον σύνδεσμο λήψης για το αγορασμένο σου EPUB ηλεκτρονικό βιβλίο και, σε αντάλλαγμα, παίρνεις μονάδες πίστωσης. Για να αγοράσεις ένα βιβλίο από τη συλλογή κοστίζει €2 συν ένα ορισμένο αριθμό μονάδων πίστωσης (ανάλογα με το πόσο νέο είναι το βιβλίο) και, μόλις τελειώσεις με το βιβλίο, μπορείς να το επιστρέψεις στο εικονικό ράφι και σε αντάλλαγμα παίρνεις μονάδες πίστωσης, μέχρι και 80% από αυτές που έδωσες αρχικά, αν το επιστρέψεις για μεταπώληση μέσα σε τέσσερις εβδομάδες.
Αλλά το κύριο ερώτημα παραμένει αναπάντητο: Επιτρέπεται οι καταναλωτές να μεταπωλούν τα e-books τους; Τα γερμανικά δικαστήρια έχουν προτείνει ότι αυτή η πρακτική θα πρέπει να σταματήσει , ενώ τα ολλανδικά δικαστήρια πιστεύουν ότι είναι εντάξει. Αλλά δεδομένου ότι έχουμε να κάνουμε με την ίδια τη νομοθεσία της ΕΕ, δεν μπορούν και οι δύο να είναι σωστοί.
Για βρούμε το γιατί αυτό το ζήτημα εμπεριέχει τέτοια σύγχυση, πρέπει να πάμε πίσω στην απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που γέννησε και το Tom Kabinet αρχικά, την απόφαση στην υπόθεση Oracle v. UsedSoft (υπόθεση C-128/11, ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ, τμήμα μείζονος συνθέσεως, της 3ης Ιουλίου 2012, “Νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών – Εμπορία μεταχειρισμένων αδειών χρήσεως προγραμμάτων που έχουν μεταφορτωθεί από το διαδίκτυο – Οδηγία 2009/24/ΕΚ – Άρθρα 4, παράγραφος 2, και 5, παράγραφος 1 – Ανάλωση του δικαιώματος διανομής – Έννοια του ‘προσώπου που απέκτησε νομίμως’ ”).
.
Όπως και οι περισσότεροι ψηφιακοί νόμοι, όλα ξεκίνησαν με την Oracle
Η UsedSoft μια γερμανική εταιρεία που πουλάει λογισμικό από δεύτερο χέρι, αγόραζε και μεταπωλούσε άδειες χρήσης για το λογισμικό της Oracle από τους πελάτες της Oracle, είτε εξ ολοκλήρου είτε εν μέρει, όπως αυτές τις άδειες, πχ. από κάποιο πακέτο με 25 άδειες, που οι πελάτες δεν χρειάζονται μερικές από αυτές επειδή τους περίσσευαν. Η γερμανική εταιρεία στη συνέχεια μεταπωλούσε αυτές τις άδειες στους πελάτες της, οι οποίοι μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν για να κατεβάσουν και να χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα της Oracle.
Η Oracle επεσήμανε ότι οι όροι της άδειας χρήσης των εν λόγω προγραμμάτων ήταν μη μεταβιβάσιμη. Μήνυσε την UsedSoft και κέρδισε δύο φορές στη Γερμανία, πριν ο μεταπωλητής προσφύγει στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Η ουσία της απόφασης του ΔτΕΚ ήταν η εξής: όταν ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων του λογισμικού (η Oracle σε αυτή την περίπτωση) έχει πουλήσει το προϊόν, δεν μπορεί να σταματήσει τον αγοραστή από την (μετα)πώλησή του όπως αυτός το επιθυμεί. Τα δικαιώματά του πωλητή (του κάθε πωλητή) “εξαντλούνται” σε αυτή την πρώτη πώληση. Στην Ευρώπη, αυτό είναι γνωστό ως η “αρχή της αναλώσεως” (principle of exhaustion) και στις ΗΠΑ, ονομάζεται “δόγμα της πρώτης πώλησης” (first-sale doctrine).
Η απόφαση αυτή έγινε μια ερμηνεία ορόσημο της Οδηγίας για το Λογισμικό του 2009 της ΕΕ (2009 Software Directive). Η οδηγία λέει με σαφήνεια ότι η αρχή της αναλώσεως εφαρμόζεται σε ένα αγορασμένο αντίγραφο λογισμικού. Ωστόσο, πριν από την απόφαση του ΔτΕΚ, υπήρξε κάποια συζήτηση για το αν αυτή η αρχή εφαρμόζεται και σε “άυλα” αγαθά όπως το κατεβασμένο λογισμικό όπως αυτή ισχύει και για τα πιο παραδοσιακά συσκευασμένα προϊόντα.
Όπως είναι ο κανόνας αυτές τις μέρες, η Oracle υποστήριξε ότι δεν πουλά το λογισμικό, αλλά πουλά την άδεια για την χρησιμοποίησή του. Το δικαστήριο δεν εντυπωσιάστηκε από αυτό το επιχείρημα, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει λόγος να κατεβάσεις κάτι, αν δεν μπορείς να το χρησιμοποιήσεις και καθόρισε το πακέτο λογισμικό-άδεια χρήσης ως “ένα αδιαίρετο σύνολο”. Ανέφερε ότι η αρχή της αναλώσεως δεν περιορίζεται σε αντίγραφα λογισμικού που πωλούνται σε φυσικά μέσα και δικαίωσε το επιχειρηματικό μοντέλο της UsedSoft μέχρι ενός σημείου.
Πολύ σημαντικό, το δικαστήριο είπε ότι οι πελάτες της Oracle μπορούν να πωλούν στην UsedSoft μόνο εάν έκαναν τα δικά τους αντίγραφα άχρηστα. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να εκποιήσουν τις μη χρησιμοποιούμενες άδειες που τους περισσεύουν από ένα αγορασμένο πακέτο αδειών από την Oracle και να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αυτές που τους χρειάζονταν (καθώς καθορίστηκε ότι το πακέτο λογισμικό και άδειες είναι ένα και μοναδικό σύνολο).
Η Oracle ισχυρίστηκε ότι είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αν ο μεταπωλητής είχε καταστήσει το αρχικό του λογισμικό άχρηστο. Όντως, παραδέχτηκε το ΔτΕΚ, αλλά το ίδιο ισχύει και για το λογισμικό που πωλείται σε φυσικά μέσα, όπως τα DVD, γιαυτό και υπάρχουν τέτοια προστατευτικά μέτρα, όπως πχ. τα κλειδιά προϊόντος.
Με λίγα λόγια, αν έχεις κανονικά αγορασμένο γνήσιο λογισμικό ή την άδεια χρήσης αυτού του λογισμικού για να το χρησιμοποιείς για πάντα, μπορείς να το (μετά)πουλήσεις άσχετα με πια μορφή το είχες αγοράσει αρχικά και δεν έχει σημασία το τι λένε οι όροι αδειοδότησης του. Αυτό είναι (πλέον) ένα πανευρωπαϊκό νομικό προηγούμενο.
Προηγούμενο όμως τι πράγμα ακριβώς; Η απόφαση για την UsedSoft βασίστηκε στην Οδηγία της ΕΕ για το Λογισμικό του 2009, αλλά τα πράγματα όπως τα e-book και τα μουσικά άλμπουμ συμπεριλαμβάνονται σε ένα ξεχωριστό κομμάτι νομοθεσίας της ΕΕ, στην Οδηγία 2001 “Κοινωνία της Πληροφορίας” (2001 “InfoSoc” Directive) για τα πνευματικά δικαιώματα και τα συγγενικά δικαιώματα στην κοινωνία της πληροφορίας.
Συμβαίνει όμως η Οδηγία για την Κοινωνία της Πληροφορίας να περιέχει σχεδόν ακριβώς την ίδια διατύπωση που υπάρχει και στην Οδηγία για το Λογισμικό, σχετικά με το θέμα της αναλώσεως των δικαιωμάτων, αλλά η απόφαση για την UsedSoft -η μόνη απόφαση του ΔτΕΚ για τα άυλα κατεβασμένα αγαθά και την εξάντληση των δικαιωμάτων- είναι συγκεκριμένα για τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, δεν είναι για όλα τα ψηφιακά αγαθά.
Οδηγία 2009/24 “αρχή της αναλώσεως”, άρθρο 4, παράγραφος 2 : “2. Η πρώτη πώληση στην Κοινότητα αντιγράφου ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή από τον δικαιούχο του ή με τη συγκατάθεσή του, εξαντλεί το δικαίωμα διανομής του αντιγράφου αυτού εντός της Κοινότητας, εξαιρουμένου του δικαιώματος ελέγχου της περαιτέρω εκμίσθωσης του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή ή αντιγράφου του.”
Οδηγία 2001/29 “ανάλωση του δικαιώματος ελέγχου της μεταπώλησής τους”, παράγραφοι 28 και 29
“(28) Η προστασία του δικαιώματος του δημιουργού βάσει της παρούσας οδηγίας περιλαμβάνει το αποκλειστικό δικαίωμα ελέγχου της διανομής έργων που ενσωματώνονται σε υλικό φορέα η πρώτη πώληση στην Κοινότητα του πρωτοτύπου του έργου ή των αντιγράφων του από τον φορέα του δικαιώματος ή με τη συναίνεσή του επιφέρει ανάλωση του δικαιώματος ελέγχου της μεταπώλησής τους στην Κοινότητα το δικαίωμα αυτό δεν θα πρέπει να αναλώνεται όταν το πρωτότυπο ή τα αντίγραφά του πωλούνται από το δικαιούχο ή με τη συναίνεσή του εκτός Κοινότητας με βάση την οδηγία 92/100/ΕΟΚ, οι δημιουργοί έχουν δικαίωμα εκμίσθωσης και δανεισμού το δικαίωμα διανομής που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία δεν θίγει τις διατάξεις σχετικά με τα δικαιώματα εκμίσθωσης και δανεισμού που περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο Ι της εν λόγω οδηγίας.
(29) Στην περίπτωση των υπηρεσιών, και ιδιαίτερα των υπηρεσιών ανοικτής γραμμής, ζήτημα ανάλωσης δεν τίθεται τούτο ισχύει επίσης για την υλική αντιγραφή ενός έργου ή άλλου παρόμοιου αντικειμένου που πραγματοποιεί ο χρήστης της εν λόγω υπηρεσίας με τη συγκατάθεση του δικαιούχου συνεπώς, το ίδιο ισχύει για την εκμίσθωση και το δανεισμό πρωτοτύπου και αντιγράφων έργου ή άλλου παρόμοιου αντικειμένου που συνιστούν υπηρεσίες εκ φύσεως σε αντίθεση με τα CD-ROM ή τα CD-Ι, όπου η πνευματική ιδιοκτησία ενσωματώνεται σε υλικό φορέα, δηλαδή σε εμπόρευμα, κάθε υπηρεσία ανοικτής γραμμής αποτελεί στην πραγματικότητα ενέργεια για την οποία θα πρέπει να ζητείται άδεια, όταν έτσι ορίζει το δικαίωμα του δημιουργού ή το συγγενικό δικαίωμα.”
Έτσι, γι’ αυτό και τα δικαστήρια εξακολουθούν να είναι συγκεχυμένα. Ωστόσο, Θα πρέπει η μεταπώληση ψηφιακών αγαθών να επιτρέπεται;
Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μεταπώλησης ψηφιακών αγαθών
“Αν πρόκειται να ξεκινήσει η μεταπώληση ψηφιακών αγαθών, ποιος θα είναι ο ανόητος που θα αγοράσει (ξανά) το πρωτότυπο βιβλίο;” διερωτάται ο Martijn David, ο γενικός γραμματέας του Ολλανδικού Συνδέσμου Εκδοτών. “Ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο δεν είναι νέο. Ένα μεταχειρισμένο βιβλίο είναι ένα βιβλίο από δεύτερο χέρι. Ένα ψηφιακό αρχείο από δεύτερο χέρι [είναι] σαν ένα αυτοκίνητο που δουλεύει για πάντα σαν καινούριο. Είναι εντελώς διαφορετικό από το φυσικό κόσμο, όπου το από δεύτερο χέρι σημαίνει λιγότερη ποιότητα”.
Επιπλέον, όπως ο David επισημαίνει, τα ψηφιακά αρχεία μπορούν να αναπαραχθούν με αντιγραφή: “Συγγραφείς και εκδότες φοβούνται ότι το επιχειρηματικό τους μοντέλο, το οποίο είναι ήδη υπό τεράστια πίεση, θα εξαφανιστεί εντελώς και κανείς δεν θα βγάζει χρήματα, εκτός από τους ανθρώπους, όπως στο Tom Kabinet”, είπε . “Δεν κάνουν καμία επένδυση, δεν κάνουν καμιά διαφήμιση ή μετάφραση και απλά παίρνουν ένα μερίδιο από την εν λόγω πώληση”.
“Έρχομαι από μια πολύ διαφορετική οπτική γωνία”, λέει ο Marc Jellema, ο Διευθύνων Σύμβουλος του Tom Kabinet. “Εάν αγοράσεις κάτι, είναι δικαίωμά σου να το μεταπωλήσεις όποτε και όπως θέλεις. Κάτι που έχω αγοράσει από έναν καταναλωτή και όχι από ένα μεταπωλητή, ο όρος που χρησιμοποιούμε είναι ‘από δεύτερο χέρι’. Δεν έχει με τίποτε να κάνει με το αν έχει περισσότερη ή λιγότερη ποιότητα”.
Ο Joost Poort, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ινστιτούτου Άμστερνταμ για το Δίκαιο Πληροφορικής, συμφωνεί ότι το επιχείρημα των εκδοτών είναι εσφαλμένο.
“Υπάρχει μια αγορά μεταχειρισμένων για τα CD και δεν θα βρεις σχεδόν καμία φθορά σε ένα CD”, δήλωσε ο Poort. “Το θέμα είναι ότι οι άνθρωποι θέλουν το περιεχόμενο αμέσως μόλις αυτό δημοσιευτεί. Ο παράγοντας χρόνος, καθώς περνά, θα αποτελεί πάντα υποβάθμιση του προϊόντος, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί από τον εκδότη”.
Ο Poort είπε ότι οι εκδότες θα πρέπει να φοβούνται λιγότερο από τις αγορές μεταχειρισμένων από ότι, ας πούμε, από τα κινηματογραφικά στούντιο.
“Όταν αγοράζεις ένα DVD, μπορείς να το δεις και μετά ίσως να θέλεις να το πουλήσεις στην αγορά μεταχειρισμένων. Θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να διαβάσεις ένα βιβλίο και μετά να αποφασίσεις για το αν θέλεις να απαλλαγείς από αυτό”, είπε. “Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο δανεισμός εμπορικών βιβλίων είναι εν μέρει δυνατός, και γι’ αυτό έχουμε βιβλιοθήκες, διότι ο χρόνος στον οποίο ένα βιβλίο είναι εμπορικά ελκυστικό είναι σχετικά μικρός σε σύγκριση με το χρόνο που οι άνθρωποι θα χρειαστούν για να το διαβάσουν”.
Αλλά τι γίνεται με το θέμα της αντιγραφής και της εξασφάλισης ότι οι άνθρωποι που θα πωλούν ένα ψηφιακό προϊόν μέσω μιας πλατφόρμας όπως το Tom Kabinet δεν θα κρατούν ένα αντίγραφο;
Σύμφωνα με τον David, “είναι αδύνατο να ελεγχθεί αν το αντίγραφο σου έχει πραγματικά φύγει” και ο μόνος τρόπος για να σταματήσεις την αντιγραφή είναι μέσω της δυσκίνητης διαχείρισης ψηφιακών δικαιωμάτων (digital rights management, DRM). “Είμαι βέβαιος ότι για να μπορέσεις να προστατεύσεις ένα e-book με τέτοιο τρόπο που να είναι αδύνατο να αντιγραφεί και να αναπαραχθεί, τότε αυτό θα γίνει πολύ εχθρικό προς τον πελάτη”, λέει. “Θα ήταν σαν ένα ποδήλατο με 12 κλειδώματα που είναι αδύνατο να το κλέψεις, αλλά και που θα είναι και πολύ βαρύ για να το κυκλοφορήσεις. Λέμε ‘ακούστε, αντί να τιμωρούμε τους πελάτες, ας το προσπαθήσουμε με έναν άλλον τρόπο’”.
Το επιχείρημα αυτό δεν εντυπωσιάζει τον Till Kreuzer, δικηγόρο στην νομική εταιρεία iRights με έδρα το Βερολίνο. “Θα το κάνουν ούτως ή άλλως. Όλα τα βιβλία του Amazon είναι με προστασία DRM κατά της αντιγραφής”, λέει. “Είναι ελλιπής υπηρεσία να λέμε ότι δεν μπορούμε να έχουμε μεταπωλήσεις γιατί τότε θα πρέπει να διαθέτουν συστήματα DRM που κανείς δεν τα θέλει, αυτά είναι βλακείες”.
Ο Kreuzer λέει ότι οι ψηφιακές τεχνικές υδατογράφησης (digital watermarking ) μπορούν να αποδείξουν αν ένα αντίγραφο είναι το πρωτότυπο, χωρίς να εμποδίζουν τους χρήστες πάνω στο τι μπορούν να κάνουν με το αρχείο ή με το να το επιβαρύνουν κατά οποιονδήποτε τρόπο. Το παράδειγμα που θέτει είναι αυτό με τα υδατογραφήματα που χρησιμοποιήθηκαν από την ReDigi , την αμερικάνικη εταιρία που προσπάθησε να λειτουργήσει ως ένα κατάστημα για MP3 από δεύτερο χέρι, πριν να κλείσει από μια αγωγή από τις δισκογραφικές εταιρίες. Το επιχείρημα του δικαστή σε αυτή την περίπτωση ήταν ότι το δόγμα πρώτης πώλησης ισχύει μόνο για τα “υλικά αντικείμενα, όπως οι δίσκοι” και όχι για τα αρχεία που μπαίνουν σε διακομιστές πλατφόρμας, διότι αυτά θα πρέπει οπωσδήποτε να είναι αντίγραφα που παραβιάζουν τα πνευματικά δικαιώματα, μόνο το αρχικό αρχείο καλύπτεται από το δόγμα πρώτης πώλησης.
Ο Marc Jellema από το Tom Kabinet λέει ότι, πολλά άτομα του έχουν προτείνει ότι με την χρήση της blockchain (της πολύ γνωστής τεχνολογίας δημόσιου καθολικού που στηρίζει το Bitcoin) θα μπορούσε γίνει παρακολούθηση της κυριότητας των e-books και των άλλων ψηφιακών αγαθών χωρίς να επηρεάζονται οι καταναλωτές. Ωστόσο, ο ίδιος σημειώνει, ότι αυτό θα σήμαινε τη δημιουργία μιας νέας έκδοσης για την μορφή EPUB και την ενημέρωση των e-readers, προκειμένου να μπορούν να χειριστούν αυτές τις νέες απαιτήσεις.
Ο Poort, εν τω μεταξύ, έχει μια άλλη πρόταση: γιατί να μην προσφέρουν δύο εκδόσεις των e-books; “Θα μπορούσα να φανταστώ ένα επιχειρηματικό μοντέλο όπου υπάρχουν δύο επιλογές για τον πελάτη”, μας λέει. “Η μια θα είναι να αγοράσεις ένα DRM-free αντίγραφο το οποίο δεν θα μπορείς να μεταπωλήσεις και η άλλη επιλογή θα είναι ένα αντίγραφο με DRM που θα μπορείς να μεταπωλήσεις”.
Αλλά τι γίνεται με το e-book streaming;
Το DRM ήταν κάποτε ένα ιδιαίτερα συγκινητικό θέμα, ιδιαίτερα τότε, την εποχή του σκανδάλου με το rookit της Sony, πίσω στο 2005, όπου η δισκογραφική εταιρεία είχε αποφασίσει ότι ήταν μια έξυπνη ιδέα το να εξοπλίσει τα μουσικά CD της με μια εφαρμογή κατά της αντιγραφής που κάνει τους υπολογιστές των ανθρώπων ευάλωτους στο hacking.
Ωστόσο, σήμερα στις μέρες του Spotify, αυτού του είδους τα σενάρια φαίνονται αναχρονιστικά και ντεμοντέ. Οι υπηρεσίες streaming μετάδοσης e-book δεν έχουν απογειωθεί ακόμα, αλλά στρέφονται και προς τη μουσική, οι άνθρωποι στρέφονται όλο και περισσότερο προς το streaming πάρα στο να αγοράσουν νέα κομμάτια και άλμπουμ. Αυτό είναι ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο.
Ο συν-ιδρυτής του Pirate Bay , Peter Sunde μπορεί να έχει πρόσφατα θρηνήσει την απώλεια του ελέγχου της χρήσης που προκύπτει όταν κινούμαστε σε πλατφόρμες streaming, όπου τα άλμπουμ και οι ταινίες μας μπορεί ξαφνικά να εξαφανιστούν, αλλά αυτή είναι μια διαφορετική (αν και ενδιαφέρουσα) συζήτηση. Αυτές οι συνδρομητικές υπηρεσίες, δεν είναι πωλήσεις της μιας φοράς για τα προϊόντα, οπότε και η αρχή της αναλώσεως δεν ισχύει.
Ο Jellema λέει ότι θα είναι “περισσότερο από ευτυχής” στο να γυρίσει το Tom Kabinet σε μια υπηρεσία streaming για e-book, “αλλά μόνο αν οι εκδότες του δίνουν τα bestsellers τους που να βασίζεται σε ένα συνδρομητικό μοντέλο”. Η αδυναμία των εκδοτών να το πράξουν ήταν ένας παράγοντας που συνέβαλε στην αποτυχία του υψηλού προφίλ Netflix-της-λογοτεχνίας wannabe Oyster, ισχυρίζεται.
Η αρχή της αναλώσεως κατά πάσα πιθανότητα ισχύει ακόμα και στη σφαίρα των εφαρμογών για κινητά, οι οποίες είναι ουσιαστικά λογισμικό και, σύμφωνα με τα λόγια του Poort, “κατ’ αρχήν, δεν διαφέρουν από αυτά της UsedSoft”. Ωστόσο, ακόμη και τότε, η οικονομική πραγματικότητα έχει μετατοπιστεί προς κάτι που ίσως κάνει την αρχή άσχετη. Η UsedSoft μπορεί (ακόμα) να εμπορεύεται και να πουλά λογισμικό από δεύτερο χέρι, αλλά είναι γιατί είναι ακριβά τα εργαλεία της, που αγοράζονται από μεγάλες εταιρείες και μεταπωλητές και ως επί το πλείστον πωλούνται πάλι σε άλλες μεγάλες εταιρείες.
“Στην πράξη, οι τιμές [των εφαρμογών] είναι τόσο χαμηλές που οι άνθρωποι δεν θα κάτσουν να ασχοληθούν για να βρουν κάτι φθηνότερο”, λέει ο Poort. “Θα έκανες εγκατάσταση από δεύτερο χέρι λογισμικού [για κινητά] από κάποιον πονηρό ιστότοπο; Μάλλον, ποτέ. Η αρχή είναι παρόμοια, αλλά σε σχέση με τα οικονομικά είναι ένα άχρηστο ζήτημα”
Το ζήτημα του κατά πόσον είναι νόμιμο να μεταπουλάς τα ψηφιακά σου υπάρχοντα, γίνεται λιγότερο σημαντικό καθώς κινούμαστε μακριά από την ιδιοκτησία, αλλά παραμένει αρκετά σημαντικό. Ορισμένα λογισμικά θα παραμείνουν πάντα να είναι αρκετά ακριβά για να αξίζει η μεταπώληση τους αν δεν τα χρησιμοποιείς και το ίδιο ισχύει για πολλά από τα e-books.
Προφανώς, ο Jellema θα ήθελε το Tom Kabinet να κερδίσει μια ολοκληρωτική νίκη και ο Martijn David θα ήθελε το δικαστήριο να ευνοήσει οριστικά την ένωση του. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι αναμένουν πως η υπόθεση θα φτάσει μέχρι το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Με τα λόγια του Jellema να λένε “είναι πάρα πολύ ένα θεμελιώδες ερώτημα”.
“Είναι ένα άλυτο νομικό ζήτημα που πρέπει να απαντηθεί βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας”, λέει ο Kreuzer. “Είναι μέσα στον πυρήνα της εντολής του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αυτοί θα πρέπει να το ξεκαθαρίσουν, τελικά και οριστικά”.
Ίσως τότε θα μπορούσαμε επιτέλους να μάθουμε για αν, στον κόσμο της ψηφιακής ψυχαγωγίας, τα bits και τα bytes θα καταφέρουν να αποκτήσουν την ισότητα τους με τους αναλογικούς, του φυσικού κόσμου, ομολόγους τους.
Πηγή άρθρου: http://arstechnica.co.uk/
Μετάφραση: http://waves.pirateparty.gr